WCAG 2.1 - Kompleksowy przewodnik po standardzie dostępności stron internetowych
Kinga
Strony internetowe
29 maja, 2025
Standard WCAG 2.1 stanowi fundament dostępności internetowej i kluczowy punkt odniesienia dla zwiększenia dostępności treści internetowych. Dostępności cyfrowej stron internetowych nabiera szczególnego znaczenia w dobie nadchodzących regulacji European Accessibility Act, które wejdą w życie 28 czerwca 2025 roku. Wdrożenie WCAG 2.1 staje się nie tylko kwestią społecznej odpowiedzialności, ale prawnym wymogiem dla stron internetowych przedsiębiorstw działających na terenie Unii Europejskiej. Aktualizacji polityki dostępności cyfrowej dotknie wiele sektorów gospodarki.
WCAG to skrót od Web Content Accessibility Guidelines, czyli wytycznych dotyczących dostępności treści internetowych. Standard WCAG 2.1 został opracowany przez organizację Web Accessibility Initiative (WAI), działającą w ramach World Wide Web Consortium (W3C). WCAG 2.1, opublikowany w czerwcu 2018 roku, rozszerza wcześniejsze wytyczne o 17 nowych kryteriów sukcesu, adresując szczególnie potrzeby użytkowników urządzeń mobilnych, osób słabowidzących oraz z trudnościami poznawczymi.
Kluczową cechą WCAG 2.1 jest jego wsteczna kompatybilność z poprzednią wersją. Oznacza to, że strona internetowa zgodna z WCAG 2.1 automatycznie spełnia również wymagania poprzedniej wersji standardu. Wymóg dotyczy treści internetowych we wszystkich ich formach – od prostych stron informacyjnych po złożone aplikacji mobilnych podmiotów publicznych i prywatnych. Standard ten obejmuje również obsługą narzędzi tworzenia treści oraz dostępności programów użytkownika.
Zrozumienie czterech zasad dostępności stanowi podstawę skutecznego wdrażania standardu WCAG 2.1. Te zasady dostępności, które stanowią fundament dostępności internetowej, tworzące akronim POUR, to:
Postrzegalność – przedstawiaj użytkownikom informacje i komponenty interfejsu użytkownika w sposób, który mogą postrzegać. Oznacza to zapewnienie alternatyw dla treści nietekstowych, takich jak opisy alternatywne do obrazów, napisy do materiałów wideo oraz transkrypcje dla nagrań audio. Istotne treści wizualne muszą być również dostępne dla osób niewidomych poprzez odpowiednie kodowanie semantyczne. Wizualna prezentacja dodatkowej treści oraz rodzaje zaprogramowania prezentacji wizualnej muszą uwzględniać potrzeby różnych użytkowników. W czasie poprzedzającym załadowanie treści system powinien informować o statusie procesu.
Funkcjonalność treści musi być zapewniona różnymi sposobami obsługi. Kluczowym wymogiem jest pełna nawigacja za pomocą klawiatury oraz zapewnienie różnych trybów wprowadzania danych dostępnych dla użytkowników z ograniczeniami motorycznymi. WCAG 2.1 wprowadza również nowe wymagania dotyczące gestów dotykowych na urządzeniach mobilnych. Obsługi funkcjonalności poprzez interfejs musi uwzględniać różne technologie wspomagające. Żądanie użytkownika dotyczące aktywacji funkcji powinno być jasne i przewidywalne.
Treści internetowych i sposób działania interfejsu muszą być jasne i przewidywalne dla zrozumienia przekazywanej informacji. Obejmuje to nie tylko czytelność tekstu, ale również logiczne uporządkowanie treści oraz spójność działania elementów w całej aplikacji. Wymaga większych umiejętności czytania tekst powinien być napisany na odpowiednim poziomie językowym. Przekazywania informacji wykorzystuje standardowe konwencje interfejsów internetowych. Niespodziewanych zmian treści należy unikać, a załadowanie treści zostało zawieszone system powinien o tym informować.
Treści muszą być na tyle solidne, aby mogły być interpretowane przez różne technologie wspomagające, przeglądarki i inne programy użytkownika. Zapewnia to długoterminową dostępność w różnych technologiach internetowych zarówno obecnych, jak i przyszłych. Obsługi programu użytkownika wymaga zastosowania standardowych kodów i znaczników. Zachowaniem danych użytkownika oraz uwierzytelnieniem tożsamości użytkownika należy zarządzać zgodnie z najlepszymi praktykami bezpieczeństwa.
WCAG 2.1 organizuje kryteria sukcesu w trzech poziomach zgodności. Przeglądać kryteria sukcesu pogrupowane według poziomów pozwala na systematyczne podejście do wdrażania dostępności internetowej:
Kryteria sukcesu na poziomie A stanowią absolutne minimum dostępności internetowej. Jeśli strona nie spełnia tych wymagań, niektóre grupy użytkowników nie będą miały w ogóle dostępu do informacji. WCAG 2.1 wprowadza pięć nowych kryteriów sukcesu na tym poziomie. Interpretacji kryteriów sukcesu na tym poziomie jest relatywnie prosta, ale stanowi podstawę dla wyższych poziomów zgodności.
Poziom AA jest obecnie standardem prawnym w większości krajów europejskich i będzie obowiązkowy dla podmiotów objętych European Accessibility Act. Kryteria sukcesu na tym poziomie zapewniają znacznie lepszą dostępność dla różnego rodzaju treści. WCAG 2.1 dodaje siedem nowych kryteriów sukcesu na poziomie AA. Samym wymagania zgodności specyficzne dla tego poziomu obejmują szerszy zakres funkcjonalności.
Najwyższy poziom zgodności zawiera kryteria sukcesu, które warto spełnić, aby w żaden sposób nie utrudniać dostępu do treści internetowych. Jednak osiągnięcie pełnej zgodności AAA często nie jest realistyczne dla większości stron internetowych. Poziom ten przewiduje formalnych odpowiedzi na najbardziej zaawansowane potrzeby użytkowników. Poziomu głośności całego systemu oraz inne zaawansowane funkcje kontroli to przykłady wymagań na tym poziomie.
Czy WCAG 2.1 to AA czy AAA? WCAG 2.1 to standard obejmujący wszystkie trzy poziomy, jednak prawnie wymagany jest zazwyczaj poziom AA dla większości aplikacji mobilnych i stron internetowych.
Standard WCAG 2.1 wprowadza 17 nowych kryteriów sukcesu, które adresują trzy główne grupy użytkowników. Umieszczono opis materiałów powiązanych z każdym nowym kryterium, aby ułatwić implementację:
Jednym z kluczowych dodatków jest kryterium dotyczące jednej orientacji wyświetlania, które wymaga, aby zawartość działała zarówno w orientacji pionowej, jak i poziomej. Wprowadzono również wymagania dotyczące pionowego przewijania treści oraz obsługi gestów dotykowych. Specyfikacji zwiększa funkcjonalność poprzez lepsze wsparcie dla urządzeń dotykowych. Danego komponentu treści prezentacja musi być elastyczna i adaptowalna do różnych rozmiarów ekranów.
WCAG 2.1 wprowadza znaczące ulepszenia, w tym wymagania dotyczące kontrastu elementów nietekstowych oraz możliwości modyfikacji odstępów w tekście. Te wymagania są szczególnie istotne dla osób korzystających z technologii powiększających. Wyróżniania elementów wizualnych wymaga odpowiedniego kontrastu kolorów oraz rozmiarów elementów interfejsu. Systemach przechowywania danych wizualnych należy uwzględnić potrzeby użytkowników z różnymi stopniami upośledzenia wzroku.
Nowe kryteria sukcesu wspierają osoby z zaburzeniami poznawczymi poprzez lepsze oznaczanie elementów formularzy oraz wsparcie dla automatycznego wypełniania. Funkcjonalność treści musi być intuicyjna i przewidywalna. Niektórych osób mających trudności z pamięcią krótkotrwałą znacznie ułatwia korzystanie z formularzy automatyczne wypełnianie pól. Wprowadzanie danych powinno być wspierane podpowiedziami i walidacją w czasie rzeczywistym. Użyciu języków znaczników przeznaczenie elementów formularza musi być jasno określone.
Oceny treści internetowych pod kątem zgodności z WCAG 2.1 wymaga systematycznego podejścia. Pomocą technologii obsługującej określanie problemów dostępności można zidentyfikować większość naruszeń standardu:
Pierwszym krokiem jest wykorzystanie narzędzi automatycznych, które mogą zidentyfikować oczywiste naruszenia kryteriów sukcesu w znalezieniu treści najbardziej dostosowanych do potrzeb użytkowników. Jednak same narzędzia automatyczne nie wystarczą do pełnej oceny dostępności internetowej. Autorom treści doradza się łączenie testów automatycznych z manualnymi. Podpowiedzi przeglądarki utworzone automatycznie mogą pomóc w identyfikacji problemów.
Kluczowe jest przeprowadzenie testów manualnych, w tym nawigacji za pomocą klawiatury, sprawdzenia struktury semantycznej oraz weryfikacji wszystkich kryteriów sukcesu na wymaganym poziomie zgodności. Sposoby przypisywania nagłówków oraz umieszczenie tekstu etykiety wymagają szczególnej uwagi podczas audytu manualnego. Przypadkach mogłoby wprowadzać użytkownika w błąd nieprawidłowa struktura nawigacji lub oznaczenie elementów.
Interpretacji kryteriów sukcesu często wymaga testowania z rzeczywistymi użytkownikami z niepełnosprawnościami, ponieważ formalne spełnienie wymagań nie zawsze gwarantuje rzeczywistą użyteczność. W użytkownikach metodologią projektowania uniwersalnego uwzględnia się potrzeby różnych grup. Zaspokoi potrzeb każdego użytkownika może być trudne, ale testowanie z różnymi grupami pomaga w optymalizacji dostępności.
Chociaż opublikowany został już standard WCAG 2.2 w 2023 roku, obecnie obowiązującym standardem prawnym pozostaje WCAG 2.1. European Accessibility Act, który wejdzie w życie 28 czerwca 2025 roku, nadal odnosi się do WCAG 2.1 na poziomie AA dla stron internetowych oraz aplikacji mobilnych.
WCAG 2.2 wprowadza kolejne osiem kryteriów sukcesu, jednak W3C zaleca jego adopcję jako cel długoterminowy, nawet jeśli formalne zobowiązania prawne odnoszą się do wcześniejszych wersji. Stabilnej dokumentacji technicznej wymaga czas na implementację w systemach prawnych poszczególnych krajów. W danym momencie rozwoju internetu najważniejsze jest skupienie się na WCAG 2.1 jako podstawowym standardzie.
Aktualizacji polityki dostępności cyfrowej wprowadzonej przez European Accessibility Act dotknie szerokie spektrum podmiotów. Wymaganym komponentem jakiejś czynności biznesowej stanie się zgodność z WCAG 2.1 dla:
Wyjątkiem są mikroprzedsiębiorstwa zatrudniające do 9 pracowników. Dla wszystkich pozostałych podmiotów niezastosowanie się do wymagań może skutkować wysokimi karami finansowymi. Wymagać wyraźnej zgody użytkownika będą niektóre funkcje dostępności, ale podstawowe standardy będą obowiązkowe.
Skuteczne zwiększenia dostępności treści internetowych wymaga systematycznego podejścia obejmującego wszystkie etapy projektowania. Zastosowania szerokiego zakresu technik jest niezbędne dla pełnej implementacji standardu:
Propozycje planowania wdrażania powinny uwzględniać dostępność już na etapie projektowania, a nie jako późniejszy dodatek. Uwzględniając różne rodzaje niepełnosprawności, należy zaplanować odpowiednie rozwiązania techniczne. Spełniałby oczekiwania użytkowników projekt musi być testowany na różnych etapach rozwoju. Przykłady dodatkowej treści objętej standardem WCAG 2.1 obejmują multimedia, formularze interaktywne oraz elementy nawigacyjne.
Wdrożenie wymaga zastosowania szerokiego zakresu technik dostępności internetowej, w tym:
Regularne testowanie z pomocą technologii obsługującej określanie problemów dostępności oraz weryfikacja z rzeczywistymi użytkownikami to kluczowe elementy procesu. Poszukiwania najlepszych praktyk stosowanych w branży powinno być ciągłym procesem optymalizacji.
Wdrożenie standardu WCAG 2.1 to złożony proces, który wymaga głębokiej wiedzy technicznej oraz znajomości potrzeb użytkowników z różnymi niepełnosprawnościami. W przypadkach mogłoby wprowadzać użytkownika w błąd nieprofesjonalne podejście do dostępności cyfrowej stron internetowych. Zmaksymalizować możliwości zastosowania standardu można tylko przy odpowiednim doświadczeniu.
Nasze doświadczenie w zakresie dostępności internetowej pozwala na kompleksowe wdrożenie wszystkich wymagań WCAG 2.1 dla stron internetowych oraz aplikacji mobilnych. Oferujemy:
Poszukiwania najlepszych praktyk stosowanych w zakresie dostępności cyfrowej prowadzą do wniosku, że profesjonalne wdrożenie WCAG 2.1 wymaga nie tylko wiedzy technicznej, ale także zrozumienia potrzeb różnych grup użytkowników aplikacji mobilnych i stron internetowych.
Współczesnej sieci internetowej nie można wyobrazić sobie bez uwzględnienia potrzeb wszystkich użytkowników. Zmaksymalizować możliwości zastosowania technologii internetowych można tylko poprzez przestrzeganie standardów dostępności internetowej. W danym momencie rozwoju internetu kluczowe staje się holistyczne podejście do projektowania uniwersalnego.
Standard WCAG 2.1 stanowi stabilnej dokumentacji technicznej podstawę dla tworzenia dostępnych rozwiązań cyfrowych dla stron internetowych oraz aplikacji mobilnych. W danym momencie rozwoju internetu, gdy aplikacji mobilnych podmiotów publicznych i prywatnych stają się coraz bardziej powszechne, znaczenie dostępności cyfrowej będzie tylko rosnąć.
Inwestycja w dostępność to nie tylko odpowiedź na regulacje prawne dotyczące stron internetowych, ale również strategiczna decyzja biznesowa, która otwiera dostęp do szerszej grupy użytkowników oraz przygotowuje organizacje na przyszłe wyzwania w obszarze inkluzywności cyfrowej.
Skontaktuj się z nami już dziś, aby Twoja strona internetowa była gotowa na nowe wymagania prawne i dostępna dla wszystkich użytkowników aplikacji mobilnych oraz stron internetowych.
